Τι κάνει τη διαφορά;

Στην Λυκούρια, στον πόλεμο ήταν γραμματέας του ΕΑΜ, ως ο δάσκαλος, ο μορφωμένος. Το ΕΑΜ ήταν η νέα Φιλική Εταιρεία. Ο αδελφός της πεθεράς του, είχε το μπακάλικο, και για να σώσει την επιχειρησή του έγινε και πρόεδρος του ΕΑΜ, τα παιδιά του όμως, και άλλοι είχαν πραγματικά ενταχθεί στο Αντάρτικο. Ο ένας μάλιστα είχε πολεμήσει στο Περιστέρι και μας έλεγε αργότερα πως αυτά τα άγρια φονικά που είδε αυττός στον κινηματογράφο ΄Φοίβο’ δεν μπορούσε να τα φαντασθεί άνθρωπος, αν και εμείς προσπαθούσαμε βλέποντας μετά ταινίες και ζευγαράκια να ... εκεί που πραγματικά τότε σκοτώνονταν.

Ο Αλίφωνας, των ανταρτών της περιοχής του είχε πει: Εσάς τους διανοούμενους, διανοούμενος ήτνα ο δάσκαλος, θα σας φάμε τελευταίους.

Όταν τελείωσε ο πόλεμος και συνεχιζόταν ο εμφύλιος, ο «δεύτερος γύρος» που λένε, τα θύματα των ανταρτών έκλεισαν στην φυλακή τους συγγενείς και τους φίλους και άλλους και κάλεσαν τον δάσκαλο να πάει μάρτυρας κατηγορίας, πράγμα που σαφώς αρνήθηκε, του ήταν αδιανόητο. Τον απείλησαν πως αν δεν πάει ως μάρτυρας κατηγορίας θα πρέπει να πάει ως κατηγορούμενος, και αυτός είπε ας πάει ως κατηγορούμενος.

Και πήγε φυλακή 6 μήνες, όπου υπέφερε τα μέγιστα, σε όλη του τη ζωή, απ’ αυτό. Δεν κρατά παρά ελάχιστα πράγματα δικά του, να μη έχει βάρη ιδιοκτησίας και ευθύνης. Μια κουβέρτα είχε, το τσαμασύρι, και δεν είχε που να κατουρήσει την νύκτα, με άλλους πολλούς μέσα στο θάλαμο που τον κρατούσαν. Και τώρα μια κουβέρτα έχει στην κατοχή του και δεν έχει που να κατουρήσει την νύκτα, με το πρόβλημα που έχει με το ουροποιητικό σύστημα, κλπ.

Αν δεν έβαζε μέσον ο δικηγόρος Π... στον Γεροκωψστόπουλο και τον Π. Κανελλόπουλο, και αν έμενε κι άλλο στην φυλακή, δεν θα άντεχε, έτσι έλεγε. Το μέσον ήταν σωτήριο.

Πίστευε, ότι θα πάει κατηγορούμενος, θα απολογούταν σε δίκη, και θα αποκαλυπτόταν η αλήθεια. Αφελής. Πιστεύω πως πίστευε ότι μπορεί να ‘κάνει την διαφορά’, γι αυτό δεν πήγε ως μάρτυρας κατηγορίας. Αυτός ο άμεσος ηρωισμός... των δασκάλων που επεμβαίνουν να ξυπνήσουν τα παιδιά, και ας παίζουν τα βιολιά και τα όργανα κοροιδευτικά περιγελλώντας την εμφανή εδώ εξιδανίκευση και αυταπάτη, αυτοί κάνουν την διαφορά, αυτοί κάνουν το make believe, μέσα στην φωτιά, την άμεση μεταβίβαση, που ξεσπά στον κινηματογράφο Φοίβο και διακόπτει την παράσταση.

Πως κάποιος ‘κάνει την διαφορά’;

Παληοί μαθητές του στην Μπαλκουβίνα έλεγαν πρόσφατα πως όταν τελείωναν το Δημοτικό τους πήγαινε ο ίδιος ποδαρόδρομο στην Ακράτα, για να δώσουν εξετάσεις για το Γυμνάσιο. Τον φαντάζομαι να περπατάει μαζί τους λιγομίλητος και μόνο να λέει λίγες κουβέντες για να τους δείξει πως τους σκέφτεται και τους έχει εμπιστοσύνη, πολύ υπερήφανος, απέναντι σε όλες τις αντίξοεες συνθήκες, τις τραχιές. Δεν ανεχόταν τις υστερίες, ‘δεν ξέρω, δεν μπορώ’ και τέτοια, η επιθυμία ήταν των παιδιών και η επιτυχία δική τους μόνο, αλλά για χάρη του δασκάλου τους και του έθνους. Τα παιδιά του πετύχαιναν στις εξετάσεις τους.

Συνήθιζε να αστειεύεται όταν, τώρα πρόσφατα, του πήγαιναν κάτι που ήθελε «Εγώ δεν έχω τίποτα να στο αναταποδώσω αλλά το έθνος θα σε ευγνωμονεί».