Sunday, June 17, 2007

Ξενάγηση στην Εξοχή

Τα πλούσια συναισθήματα θαυμασμού και αγάπης, μπορώ να πω, που τρέφω για τη Ράχωβα, με ωθούν στο να ασχοληθώ, όσο πιο παραστατικά μπορώ, με τη μορφολογία του εδάφους, τα σύνορα, την έκταση, τον πληθυσμό, και τις ασχολίες των κατοίκων, πιο παλιά και τώρα.
Παλιά ανθούσε η γεωργία. Πλούσιες καλλιέργειες από αρίστης ποιότητας σιτάρια, το γνωστό κουφοσίτη, καλαμπόκια, ή αραποσίτι, φασόλια και κάθε είδους κηπευτικά. Τα άφθονα νερά ευνοούσαν την αξιοποίηση των αγρών και αρκετών οπωροφόρων δένδρων, όπως μηλιών, κερασιών, καρυδιών. Υπήρχαν κοπάδια και οικόσιτα, περισσότερο για τις ανάγκες της οικογένειας,
Τώρα κυριαρχεί η κτηνοτροφία. Αρκετοί κτηνοτρόφοι, με πολλά κεφάλια αιγοπρόβατα, ζουν το τέλος της άνοιξης, τους μήνες του καλοκαιριού και τους πρώτους μήνες του φθινοπώρου στο χωριό, ενώ το χειμώνα κατεβαίνουν στα βοσκοτόπια τους , στους κάμπους. Δεύτερες κατοικίες στο Λουτράκι, στην Επίδαυρο και στο Τολό. Μόνο ένας μεγαλοκτηνοτρόφος μένει χειμώνα - καλοκαίρι στη Ράχωβα.
Από το 1980, που η οικογένειά μας εγκαταστάθηκε για τους μήνες του καλοκαιριού στο χωριό, με υπερηφάνεια διαπίστωσα πως έχει στολιστεί με αρκετά καινούρια σπίτια. Διάφοροι ξένοι, κυρίως από την Αθήνα, με κάποια ρίζα στο χωριό, έγιναν μόνιμοι παραθεριστές της
Η σχετικά μικρή απόσταση από την Αθήνα και πολύ λιγότερη από την Πάτρα, τους διευκολύνει να την επισκέπτονται πολλές φορές το χρόνο, Χριστούγεννα, Πάσχα, γιατί όχι και τα Σαββατοκύριακα.
Έχουν μαγευτεί από το κλίμα κυρίως, αλλά και από πολλές άλλες ομορφιές γενικότερα. Αρκετοί έχουν αγοράσει παλιά σπίτια Ραχωβιτών, τα οποία ανακαίνισαν και έχουν γίνει αγνώριστα.
Έχει γίνει ένας παραθεριστικός πια τόπος και η ζωή, που πολύ παλιά θυμάμαι, ξαναζωντανεύει κάπως.
Κάπου τριάντα παιδιά, κάθε απόγευμα, στη δροσιά της πλατείας του Αγίου Νικολάου ή στον πλάτανο του Αι - Λιά ξεφαντώνουν. Όλος ο τόπος γεμίζει φωνές και γέλια. Δυο τρία καλοκαίρια μας παρουσίασαν και δικό τους, διασκευασμένο από τα ίδια, θεατρικό έργο.
Το διάστημα που η Ράχωβα είχε μείνει σχεδόν βουβή πέρασε. Δεν έχει φτάσει βέβαια στις παλιές δόξες της, αλλά κάπως μας τις θυμίζει. Χωρίς σχολείο βέβαια και με εκκλησιασμό μόνο 2-3 φορές όλο το καλοκαίρι, αλλά με τουρίστες.
Είναι ένα όμορφο, καθαρά ορεινό χωριό, που περιβάλλεται από τα Ραχοβούνια, από τη γραφική Σκαλίτσα και μεγάλη θαμνώδη έκταση, από το χωριό Σελιάνα και από βαθιά ρεματιά του ποταμού Κριού, που το χωρίζει από το Περιθώρι και το ελατοδάσος, που ανηφορίζει μέχρι το Σαραντάπηχο.
Την έκτασή του σε τ.μ. δεν μπορώ να την υπολογίσω, είναι όμως χτισμένο σε μήκος 2 περίπου χιλιομέτρων, που καταλαμβάνουν τα 70 σπίτια του, διασκορπισμένα κατά μήκος και στο βάθος κάπου - κάπου του κεντρικού δρόμου.
Με την είσοδό μας στο χωριό, συναντούμε τα πρώτα οκτώ σπίτια του, σχεδόν ενωμένα, μια γειτονιά, το λεγόμενο «Κάτω Χωριό», στο οποίο δεσπόζει το εξωκλήσι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ψηλά από το δρόμο, σε δενδρόφυτη τοποθεσία, που το καθιστά σχεδόν αόρατο από κάθε διερχόμενο. Είναι η Προστάτης του Κάτω Χωριού, η Προστάτιδα όλου του χωριού, η Προστάτιδα όλου του κόσμου.
Όλο το Κάτω Χωριό είναι πνιγμένο, στις καρυδιές, στις λεύκες και τα οπωροφόρα δέντρα. Από τα οκτώ σπίτια του, που τα πρώτα χρόνια ήταν όλο ζωή, τώρα κατοικούνται μόνο δύο και αυτά από δύο άτομα το κάθε ένα. Τα δύο άτομα του ενός σπιτιού είναι ένα ζευγάρι κτηνοτρόφων, με αρκετά αιγοπρόβατα, τα άλλα δύο είναι αγρότες, με μεγάλη κτηματική περιουσία
Ακολουθώντας το δρόμο, μεσολαβεί μία απόσταση 300 μέτρων περίπου, χωρίς σπίτια και κατόπιν, ανηφορίζοντας πάντα, συναντούμε 5-6 άλλα, εκατέρωθεν του δρόμου, μια δεύτερη γειτονιά. Ψηλά από το δρόμο, στον ίσκιο μιας τεράστιας, αιωνόβιας βελανιδιάς είναι χτισμένο το εκκλησάκι το αφιερωμένο στη μνήμη του Αγίου Αθανασίου. Είναι ο Άγιος σε θαύμα του οποίου αποδόθηκε η από βέβαιο θάνατο σωτηρία γνωστού Ραχωβίτη και ενός από τα τέσσερα παιδιά του. Ήταν η εποχή που η διαδρομή Ράχωβας - Βαλκουβίνας γινόταν με τα ζώα και σε κάποιο παραπάτημα και κατρακύλισμα του ζώου που τους μετέφερε, οφείλονταν ο σοβαρός κίνδυνος και η θαυματουργική επέμβαση του Αγίου Αθανασίου. Πιστός στο τάμα του, άνοιγε την εκκλησία ανήμερα στη γιορτή του, 18 Ιανουαρίου, και ας ήταν βαρύς χειμώνας στο βουνό. Τώρα ο ίδιος έχει αποβιώσει αλλά η σύζυγος και τα τέκνα του συνεχίζουν το τάμα του. Σε μικρή απόσταση, εκατό με διακόσια μέτρα από τη δεύτερη αυτή γειτονιά, μπαίνουμε στο κέντρο της Ράχωβας, με τα περισσότερα από τα 70 σπίτια όλου του χωριού, με τον Άγιο Νικόλαο, Μητρόπολη τώρα, χαρακτηριστικό της οποίας είναι οι υπέροχες εικόνες και το θαυμάσιο τέμπλο.
Στο προαύλιο της εκκλησίας είναι το ηρώο των πεσόντων και το κοινοτικό κτίριο, στο ισόγειο του οποίου παλιά στεγάζετο και το σχολείο. Από την εποχή που το σχολείο έκλεισε λόγω ελλείψεως μαθητών, το ισόγειο του κτιρίου της Κοινότητας, είχε λειτουργήσει σαν καφενείο και η ιδανική θέση του κάτω από τα πλατάνια, το καθιστούσε το καταλληλότερο μέρος του χωριού για το πανηγύρι και τις άλλες τυχόν συγκεντρώσεις μας
Εδώ έγινε προ χρόνων η σύσταση του Συλλόγου των Απανταχού Ραχωβιτών και εδώ μια φορά το λιγότερο, το χρόνο, γίνεται το πάρτυ που οργανώνει.
Τώρα υπάρχει μόνο ένα ανοιχτό καφενείο, με στολίδι του τις καρυδιές, που σκεπάζουν την αυλή του. Εδώ τώρα πανηγυρίζουμε τον Αι - Λιά, με τα παραδοσιακά όργανα και τα ντόπια ψητά, εδώ γίνονται και οι συγκεντρώσεις του Συλλόγου μας.
Άλλα 300 μέτρα από το κέντρο και αφού ανηφορήσουμε αρκετά φτάνουμε στο άκρο του χωριού, στον Αι - Λιά, στη λίμνη, στις άλλες βρύσες, στον άλλο μεγάλο πλάτανο.
Αρκετά παλαιά σπίτια, πρόσφατα ανακαινισμένα, πάνω από έξι καινούρια και το δικό μας, 25 περίπου χρόνων, αποτελούν τη γειτονιά μας. Η ομορφιά εδώ φτάνει στο αποκορύφωμά της.
Ακουμπούμε κυριολεκτικά στα βράχια, στα κατακόρυφα, απόκρημνα βράχια της γραφικής Σκαλίτσας. Η θέα από παντού σε μαγεύει. Όλα τα απέναντι χωριά φαντάζουν όμορφα, πνιγμένα στα έλατα, μέχρι το Σαραντάπηχο. Ο ήλιος από αυτό καθυστερεί να πέσει. Στη ανατολική Ράχωβα έχει σχεδόν σουρουπώσει και το δυτικό Σαραντάπηχο το λούζει ο ήλιος. Εγώ προσωπικά κατατάσσω αυτό το γεγονός στα πλεονεκτήματα του άριστου κλίματος του χωριού μας. Από νωρίς η δροσιά μας πλημμυρίζει.
Θα τελειώσω την περιγραφή της Εξοχής με δύο κάθετους στον κεντρικό δρόμο, στενότερους. Ο ένας αρχίζει από το κέντρο της και οδηγεί στα ονομαστά Ρουπιάνικα. Είναι μια περιοχή, ένα προάστιο μπορούμε να πούμε, της Ράχωβας Τα πρώτα χρόνια που κατοικήσαμε υπήρχαν εδώ αρκετά σπίτια κατοικημένα, πλούσια νερά, βλάστηση μεγάλη. Τώρα τα σπίτια είναι όλα σχεδόν ακατοίκητα. Η συνήθης πορεία των πραγμάτων (όλοι στις πόλεις) και κάποιος από τους τελευταίους σεισμούς, συνετέλεσαν σε αυτό το αποτέλεσμα.
Τα πανέμορφα ποτιστικά, έχουν μείνει χέρσα και από πράσινο μόνο μερικές καρυδιές και αυτές αρρωστημένες.
Κάποιο καινούριο σπιτάκι έχει φυτρώσει, ακατοίκητο όμως ακόμη, το τυροκομείο του Χρήστου Πετρόπουλου, κλειστό από μερικά χρόνια, το κοιμητήριο του χωριού και ο Αι - Γιάννης. Παλαιά μία από τις τρεις ενορίες της σπουδαίας τότε Ράχωβας, διατηρείται κάπως από τις συνεχείς φροντίδες και ανακαινίσεις. Κάπου- κάπου την ανοίγει κάποιος πιστός και λειτουργείται.
Από τη λίμνη του Αι- Λιά αρχίζει και άλλος δρόμος, ένα παρακλάδι του κεντρικού δρόμου, που οδηγεί στην τελευταία γειτονιά, τα γνωστά Μιχαλέικα.
Στην αρχή αυτού υπάρχει μια ρεματιά με άφθονη βλάστηση και αμέσως μετά οι Άγιοι Ταξιάρχες Αξιόλογη εκκλησία, και αυτή ενορία κάποτε, είναι χτισμένη στον ίσκιο τεράστιας βελανιδιάς από την Ανατολή και ενός συμπλέγματος μέτριων πλατάνων από τη Δύση.
Είναι μια ευρύχωρη εκκλησία, με καλοδιατηρημένες, άριστης τεχνοτροπίας παλαιές εικόνες, χειροποίητα ασημένια καντήλια, στασίδια από σκαλιστό ξύλο και στις τρεις πλευρές, άξια λόγου από κάθε άποψη. Μια εκκλησία που θα ήταν για τον πολιτισμό της Ράχωβας στολίδι, αν ο χρόνος και η αδιαφορία των ανθρώπων δεν την είχαν φθείρει τόσο. Πολλά χρόνια την παρακολουθούσα, χωρίς κουφώματα, με χαλασμένη σκεπή, να βρίσκεται στο έλεος των βροχών και των ανέμων. Όταν και το εσωτερικό της πια άρχισε να καταστρέφεται, ευαισθητοποιήθηκε το εκκλησιαστικό συμβούλιο, και με την οικονομική βοήθεια συμπατριωτών επισκεύασε τα κουφώματα και τη σκεπή. Συντηρήθηκε αρκετά.
Κάποια ανάλογη, ή μάλλον μεγαλύτερη καταστροφή υπέστη ο Παλιός Άγιος- Νικόλαος. Βρίσκεται σε μια χαμηλή τοποθεσία του χωριού, κατάφυτη από κυπαρίσσια, πεύκα και ακακίες.
Ήταν η παλαιά Μητρόπολη της Ράχωβας. Αγιογραφήθηκε με επιμέλεια και δαπάνη του Ραχωβίτη Πατριάρχη Ιεροσολύμων Δωσίθεου, το 1706. Ο χρόνος και οι άνθρωποι κατέστρεψαν αξιόλογες αγιογραφίες. Μετά την κατασκευή του καινούριου αγίου Νικολάου εγκαταλείφθηκε και από τους κατοίκους και κατέληξε σε ερείπιο. Τώρα δεν έχει μείνει τίποτε, που να θυμίζει την αίγλη και το μεγαλείο της.
Σας ξενάγησα νομίζω σωστά και μάλιστα δωρεάν. Μπορείτε τώρα να το διαπιστώσετε και μόνοι σας.
Ελένη Μανωλοπούλου

No comments: