Monday, July 28, 2008

Χορεύοντας με τις σκιές


Θυμάσαι τον παπα-Σωτήρη; Εκεί που χορεύει τώρα το κοριτσάκι της φωτογραφίας, ένα σούρουπο, το 1950, ο παπα-Σωτήρης έκανε βόλτες. Ελαφροπατούσε ανάμεσα στις σκιές των φύλων της μνήμης του. Μάλλον ήταν λίγο πριν από τον εσπερινό όπου λειτουργούσε. Όπου ψάλτης ήταν ο ένας εγγονός του, ο μεγαλύτερος. Και εκκλησσίασμα οι άλλοι εγγονοί του και ένα-δύο φίλοι τους. Σίγουρα θα ήταν πριν από τον εσπερινό. Γιατί αλλιώς ο παπα-Σωτήρης δεν θα ήταν εκεί. Θα δούλευε στα αμπέλια του. Από τον δρόμο περνούσε ο ένας εγγονός του και μια γυναίκα του χωριού. Ξαφνικά τον βλέπουν να αρχίζει να χορεύει μόνος του σιγο-τραγουδώντας. 'Παπούλη τοι κάνεις εκεί;' τον ρώτησε η γυναίκα εμφανώς σκανδαλισμένη. 'Όχι θα κάτσω να σκάσω' της απαντά. Ο εγγονός του πάντα θυμόταν και μας ιστορούσε με κάθε λεπτομέρεια αυτή την κινηματογραφική μνήμη. Έτσι καλύπτουμε άλλες μνήμες, οδυνηρές. Μνήμες απώλειας της αγάπης. Και μνήμες απώλειας αυτών που αγαπούσαμε. Είτε γιατί γιατί είχαν χαθεί για λίγο από τη ζωή μας. Είτε γιατί ήταν βαθειά θλιμένοι και είχαν χαθεί από τη ζωή τη δική τους. Και ενώ ήταν εκεί, απουσίαζαν, δεν ήταν εκεί ψυχικά να απαντήσουν. Ευτυχώς επέστρεφαν ζωντανοί... μέσα μας έμεναν ζωντανοί. Κάθε τόσο με αφορμή τον νόστο στην Ιθάκη μιας σχέσης ζωντανεύουν ξανά. Μας μιλούν ξανά τα βουβά ίχνη της μνήμης. Με μια διαυγή αντιληπτική τραυματική σωματικότητα... Η μνήμη όμως είναι η σκέπη μας. Κάτω από την σκέπη της παίζουμε με τις σκιές της. Παίζουμε ανάμεσα στο παρόν και στο παρελθόν. Χορεύουμε με τις σκιές της μνήμης. Πάμε και εχόμαστε στο χωριό της παιδικής μας ηλικίας. Πάμε και ερχόμαστε στον χρόνο. Η μνήμη μας βάζει μέσα στον χρόνο, στις σχέσεις, στον κόσμο.

Monday, July 14, 2008

6 Ιουλίου 2008: Ο φετινός χορός του Συλλόγου «Ο Προφήτης Ηλίας» στη Ράχωβα







Το καλοκαίρι έχει για τα καλά μπει, ακόμα και στο πολύ ορεινό χωριό μας. Η Ράχωβα – Εξοχή είναι καταπράσινη από τις αρκετές βροχές του Μαΐου και Ιουνίου. Είναι στο σύνολο μια μεγάλη ανθοδέσμη από λογής – λογής υπέροχες πρασινάδες. Το έδαφός της, ένα καταπράσινο χαλί. Στολίδια, τα μεγάλα αιωνόβια ελάτια στο βάθος της, προς το Σαραντάπηχο και τα θεόρατα φυλλοβόλα πλατάνια, δρύες, μηλιές και καρυδιές, φυτεμένα παντού.
Τα νερά, δυστυχώς, της λείπουν. Οι βρύσες της έχουν σχεδόν στερέψει. Πίστευα πως με τα χιόνια, που κάποιο διάστημα έφτασαν φέτος το ένα μέτρο, θα είχε αλλάξει το περυσινό σκηνικό. Όμως ήταν το ίδιο λυπηρό. Ούτε σταγόνα οι βρύσες του Αϊ – Λιά, του Αϊ – Νικόλα, η Τρυγηνού, η λίμνη, τα ρυάκια της. Ένα ελάχιστο, φτωχό αυλάκι κυλούσε από τη λίμνη, που τη σκέπαζε η λάσπη, και προχωρούσε προς το κέντρο του χωριού.
Καμιά σχέση με το παλιό, ούτε και το προ δύο – τριών χρόνων χωριό. Όμορφο μεν, φτωχό όμως. Κάθε χωριό έχει σαν σήμα κατατεθέν του το νερό, πολύ, παγωμένο νερό. Όχι την ξηρασία και την πένθιμη σιωπή αντί του γάργαρου νερού. Η όμορφη ακουστική εικόνα από τους γλυκείς ήχους του κελαρυστού νερού, που νοσταλγούμε από τα παιδικά μας χρόνια, κάθε χρόνο τείνει να εξαλειφθεί. Ίσως είναι κι αυτό επακόλουθο της καταστροφής του πλανήτη…
Όμως, η Εξοχή, και με αυτήν την όψη, ξεφάντωσε την 6η Ιουλίου.
Είχε προγραμματιστεί χορός. Είχαν σταλεί οι προσκλήσεις με το λεπτομερές πρόγραμμα.
Κατά το ρηθέν «από Θεού άρχεσθε», ξεκινήσαμε με εκκλησιασμό και αρτοκλασία.
Ο ιερεύς της ενορίας μας λειτούργησε. Πήραμε το αντίδωρο και τον άρτο και βγήκαμε στο προαύλιο της εκκλησίας. Στρωμένα τραπέζια κάτω από τον τεράστιο πλάτανο, που σκεπάζει ολόκληρο το «προάστιο» του Αγίου Νικολάου, έγιναν ο τόπος για τη διασκέδασή μας.
Όλοι μακαρίσαμε το ευλογημένο δέντρο, που μας αναζωογονούσε με τη δροσιά του. Όλοι, και ιδίως αυτοί που ήλθαν από τους κάμπους, έπαιρναν βαθιές ανάσες, μαγεύονταν από το μεγαλείο της πλατιάς σκιάς και της ομορφιάς που χάριζε. Οι περισσότεροι προμηθεύονταν ένα σάλι, κάποιο πουκάμισο, το ζακετάκι ή το ελαφρύ μπουφάν. Η ζεστή μέρα που άρχισε, τώρα, το καταμεσήμερο, έγινε ευεργετικά δροσερή, σχεδόν ψυχρή, ό,τι καλύτερο γινόταν. Και αυτό, χάρη στον πλάτανο.
Σερβιρίστηκαν καφέδες με βουτήματα και ακολούθησε το Ραχωβίτικο ευωδιαστό κρασί, δώρο του Συλλόγου. Ακολούθησαν ντόπια φέτα, χωριάτικες σαλάτες, αναψυκτικά και το πεντανόστιμο ψητό αρνάκι. Το επιδόρπιο, τούρτα παγωτό και ποικιλία φρούτων.
Κάπως αργά και αφού το φαγητό είχε σερβιριστεί, έφθασε από την Αθήνα ο γνωστός καλλιτέχνης Τάκης Παπάς, απόφοιτος και διδάσκαλος τώρα της Σχολής του Σίμωνα Καρρά.
Μετά την προσευχή που μοιράστηκαν οι τρεις παρευρισκόμενοι ιερείς των γειτονικών χωριών, το ρίξαμε στο φαγοπότι.
Οι ίδιοι ιερείς άνοιξαν το χορό. Τα τσάμικα, τα καλαματιανά, τα παραδοσιακά, από το στόμα του εκλεκτού τραγουδιστή, έκαναν την ψυχή μας να χορεύει στην κυριολεξία. «Η ιτιά», «ο αμάραντος», «η Παπαλάμπραινα», το «Να ‘σαν τα νιάτα δυο φορές», χορεύτηκαν με λεβεντιά από τους συγκεντρωμένους. Χειροκροτήματα θερμά για τους χορευτές, για το μουσικό συγκρότημα, για κάθε λόγο και ανακοίνωση του «μελλοντικού προέδρου» του Συλλόγου, Χρήστου Καλύβα.
Ακολούθησε λαχειοφόρος αγορά που βοήθησε στα έξοδα της συγκέντρωσης και χάρισε σε πολλούς τη μικρή ή μεγάλη χαρά κάποιου δώρου. Εμείς αποσυρθήκαμε στις τέσσερις περίπου αλλά ο αντίλαλος της μουσικής στη Σκαλίτσα συνεχίστηκε μέχρι αργά το απόγευμα. Ήταν μια πολύ όμορφη διασκέδαση, κάτι σαν προεόρτιο του πανηγυριού μας του Αϊ – Λιά, στις 20 του ίδιου μήνα.
Συγχαίρω όλους του συντελεστές της διοργάνωσης, με πρώτες τις ακούραστες κυρίες Αμαλία Σταυροπούλου και Ελένη Κανελοπούλου.

Ελένη Ασημακοπούλου – Μανωλοπούλου