Το Δημοτικό Διαμέρισμα Εξοχής αποτελεί μέρος του Δήμου Αιγείρας και αριθμεί 80 δημότες. Βρίσκεται στα όρια Νομών Αχαΐας και Κορινθίας.
Η Εξοχή απέχει 23 χλμ από την Αιγείρα και συνδέεται με αυτήν με ασφαλτοστρωμένο δρόμο. Ξεκινώντας από την παραλιακή ζώνη με το Μεσογειακό της χαρακτήρα ανεβαίνουμε ορεινά και περνάμε τα χωριά Πεταλού, Αίγαι, Μοναστήριον και Σελιάνα. Σταδιακά το τοπίο αλλάζει, οι κλιτύες των Αροανίων (Χελμού) είναι καλυμμένες με πλούσια βλάστηση, αφθονούν έλατα, δρύες, πόες, άκανθα, στις κοίτες των ποταμών επικρατεί υδρόφιλη βλάστηση. Συναντάμε πολλά ρυάκια και ποταμάκια, στουςς πρόποδες του Ραχόβουνου ρέει ο ποταμός Κριός (Βλοβοκίτικο ποτάμι). Περνάμε μια καμαρωτή γέφυρα, για να ανέβουμε την ανατολική πλευρά του Ραχόβουνου όπου απλώθηκε το χωριό σε υψόμετρο 1150μ. Το τοπίο εδώ είναι διαφορετικό, το Ραχόβουνο είναι γυμνό από βλάστηση. Χρόνια βοσκής δεν άφησαν το δάσος να αναπτυχθεί και έτσι το χωριό φαίνεται σα σκιαγράφημα στον καμβά του γυμνού βουνού. [1]
Ένα σημαντικό θρησκευτικό μνημείο της περιοχής βρίσκεται κοντά στη Ράχωβα. Είναι η Ιερά ανδρώα κοινοβιακή Μονή των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου κοντά στο χωριό Περιθώρι, με ηλικία τουλάχιστον τεσσάρων αιώνων (στη Μονή υπάρχουν τοιχογραφίες από το 1621). Στο Μοναστήρι αυτό χειροτονήθηκε μοναχός ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Δοσίθεος.
Οι εκκλησίες της Ράχωβας, οι Άγιοι Ταξιάρχες, ο Προφήτης Ηλίας, ο Άγιος Βλάσης, ο Άγιος Νικόλαος παλιός και καινούριος, ο Άγιος Γιώργιος, ο Άγιος Αθανάσιος, ο Άγιος Βασίλειος, η Παναγία,ο Άγιος Τρύφων, ο Άγιος Θεόδωρος, ο Άγιος Ιωάννης, η Αγία Παρασκευή, η Αγία Μαρίνα, μαρτυρούσαν το μέγεθος που είχε το χωριό κάποτε. Στις μέρες μας, μόλις έξι από αυτές τις εκκλησίες λειτουργούν, και μόνο 1-2 φορές το χρόνο λειτουργεί ο ιερέας. Αυτές είναι ο Άγιος Νικόλαος ο καινούργιος, οι Άγιοι Ταξιάρχες, ο Προφήτης Ηλίας, ο Άγιος Ιωάννης, ο Άγιος Αθανάσιος και η Παναγία. Το καλοκαίρι, όταν ανοίγουν σχεδόν όλα τα σπίτια, στις 20 Ιουλίου γίνεται μεγάλο πανηγύρι στο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Το κρασί ρέει άφθονο. Με γλέντι, μουσική, χορό και καλούς μεζέδες οι κάτοικοι της Ράχωβας γεμίζουν με χαρά και ζωή το χωριό. Είναι μια καλή ευκαιρία γι’αυτούς να ξανασμίξουν και να ξαναζήσουν στη γενέτειρά τους.
Το χωριό απλώθηκε στις πλαγιές του βουνού. Σκόρπια από δω κι από κει βλέπουμε σπίτια, που κάποτε ήταν γειτονιές: Ραλέϊκα, Λυμπερέϊκα, Σταυρέϊκα, Σκαρπετέϊκα, Παλαιολογέϊκα, Γουμουργιάνικα, Καληγιώργη, Κάτω Χωριό και Ρουπιάνικα. Τώρα μόνο μία οικογένεια διαμένει μόνιμα στο χωριό, ασχολείται με την κτηνοτροφία και απ’ ότι φαίνεται δεν επηρεάζεται από τη απομόνωσή της. Οι υπόλοιποι κάτοικοι έρχονται εδώ τους θερινούς μήνες, τις γιορτές και τα Σαββατοκύριακα. Κάποια σπίτια υπέστησαν τροποποιήσεις σύμφωνα με τα μοντέρνα πρότυπα της νέας εποχής, τα περισσότερα όμως είναι παραδοσιακά, χτισμένα με πέτρα. Πολλές οικίες είναι εγκαταλελειμμένες, αφημένες στο έλεος του χρόνου και της ερήμωσης. Ελπίζουμε ότι πολλές θα ανακατασκευαστούν και θα δώσουν θαλπωρή και ζεστασιά στους ανθρώπους που θα έρθουν να απολαύσουν τη μαγεία αυτού του τόπου.
Όλο το τοπίο αποπνέει ηρεμία, η ατμόσφαιρα είναι κρυστάλλινη και καθαρή. Όλα σα να σταμάτησαν εδώ, οι ρυθμοί είναι χαμηλοί. Στην ησυχία του τόπου θέλεις να αφεθείς και να λειτουργήσεις σύμφωνα με τους κανόνες και τους ρυθμούς της φύσης. Το βουνό έχει κάποια ξεχωριστή χάρη, που δεν τη συναντάμε στην πεδιάδα ή στις παραλίες. Η Ράχωβα έχει ξηρό υγιεινό κλίμα και πολύ λίγη υγρασία. Το χωριό απολαμβάνει τις ακτίνες του ήλιου όλη μέρα και δε θυμίζει εκείνα τα ορεινά χωριά, που βυθίζονται στη σκιά μόλις κρυφτεί ο ήλιος πίσω από το βουνό. Τα καλοκαίρια στο χωριό είναι δροσερά, οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν περίπου τον Ιούλιο.
Παρατηρείται μεγάλη ηλιοφάνεια και διαύγεια της ατμόσφαιρας. Το φθινόπωρο χαρακτηρίζεται από μεγάλη νέφωση και άφθονες βροχές. Ο χειμώνας είναι δριμύς με πολλές χιονοπτώσεις, αυτός ήταν κι ο λόγος που οι κάτοικοι δεν έμειναν εδώ σχεδόν ποτέ το χειμώνα.
Είναι δύσκολο να μάθουμε το έτος που κατοικήθηκε το χωριό για πρώτη φορά. Είναι πιθανόν οι κάτοικοι να αναζήτησαν την προστασία, που προσέφερε το βουνό και η απομακρυσμένη τοποθεσία του. Τους δύσκολους αιώνες της μεσαιωνικής ιστορίας της Πελοποννήσου, με τις αλλεπάλληλες επιδρομές και τους πολέμους οι κάτοικοι προτίμησαν να ξεφύγουν στα βουνά, αφήνοντας ανήσυχες εύφορες πεδιάδες και την παραλία στους εκάστοτε προνομιούχους. Οι παλιότερες διακριβωμένες μαρτυρίες για την ύπαρξη της Ράχωβας, που έχουμε, ανέρχονται στον 15ο αιώνα[2].
Σχετικά με την προέλευση του τοπωνύμιου υπάρχουν δύο εκδοχές, που συναντάμε στη βιβλιογραφία. Η πρώτη ερμηνεύει ότι το χωριό συστήθηκε «τας ωβάς» στις ράχες του βουνού και από αυτό πήρε την ονομασία του, στη συγκεκριμένη περίπτωση αυτό μπορεί και να ισχύει. Η δεύτερη ερμηνεία μας οδηγεί στη σλαβική προέλευση, στα Σλαβικά το χωριό πολύ πιθανών να ονομαζόταν Ορέχοβο [Орехово] (χωριό ή τόπος με πολλές καρυδιές (ορέχ) από τις οποίες και πήρε την ονομασία του), διόλου απίθανο, γιατί στον τόπο αυτό οι καρυδιές αφθονούν. Αφήνουμε λοιπόν στην κρίση του αναγνώστη να επιλέξει μια από τις εκδοχές.
Στα επακόλουθα άρθρα θα αποτυπώσουμε την πορεία της Ράχωβας ανά τους αιώνες, θα παρακολουθήσουμε τη συμμετοχή της στα μεγάλα γεγονότα, που συντάραξαν την ευρύτερη περιοχή και την Ελλάδα και θα αναφερθούμε με λεπτομέρεια στα πρόσωπα και γεγονότα, που χρήζουν ιδιαίτερης μνείας.
[1] Περισσότερα για τη γένεση και την εξέλιξη των βουνών της Πελοποννήσου, συμπεριλαμβανομένων και των Αροανίων βλέπε άρθρο Δημ. Κισκυρα «Τα βουνά της Πελοποννήσου», Πελοποννησιακή Πρωτοχρονιά, 1960.
[2] Βλέπε άρθρο «Ιστορική ανασκόπηση»
Ειρήνη Γκαβριλιούκ
Η Εξοχή απέχει 23 χλμ από την Αιγείρα και συνδέεται με αυτήν με ασφαλτοστρωμένο δρόμο. Ξεκινώντας από την παραλιακή ζώνη με το Μεσογειακό της χαρακτήρα ανεβαίνουμε ορεινά και περνάμε τα χωριά Πεταλού, Αίγαι, Μοναστήριον και Σελιάνα. Σταδιακά το τοπίο αλλάζει, οι κλιτύες των Αροανίων (Χελμού) είναι καλυμμένες με πλούσια βλάστηση, αφθονούν έλατα, δρύες, πόες, άκανθα, στις κοίτες των ποταμών επικρατεί υδρόφιλη βλάστηση. Συναντάμε πολλά ρυάκια και ποταμάκια, στουςς πρόποδες του Ραχόβουνου ρέει ο ποταμός Κριός (Βλοβοκίτικο ποτάμι). Περνάμε μια καμαρωτή γέφυρα, για να ανέβουμε την ανατολική πλευρά του Ραχόβουνου όπου απλώθηκε το χωριό σε υψόμετρο 1150μ. Το τοπίο εδώ είναι διαφορετικό, το Ραχόβουνο είναι γυμνό από βλάστηση. Χρόνια βοσκής δεν άφησαν το δάσος να αναπτυχθεί και έτσι το χωριό φαίνεται σα σκιαγράφημα στον καμβά του γυμνού βουνού. [1]
Ένα σημαντικό θρησκευτικό μνημείο της περιοχής βρίσκεται κοντά στη Ράχωβα. Είναι η Ιερά ανδρώα κοινοβιακή Μονή των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου κοντά στο χωριό Περιθώρι, με ηλικία τουλάχιστον τεσσάρων αιώνων (στη Μονή υπάρχουν τοιχογραφίες από το 1621). Στο Μοναστήρι αυτό χειροτονήθηκε μοναχός ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Δοσίθεος.
Οι εκκλησίες της Ράχωβας, οι Άγιοι Ταξιάρχες, ο Προφήτης Ηλίας, ο Άγιος Βλάσης, ο Άγιος Νικόλαος παλιός και καινούριος, ο Άγιος Γιώργιος, ο Άγιος Αθανάσιος, ο Άγιος Βασίλειος, η Παναγία,ο Άγιος Τρύφων, ο Άγιος Θεόδωρος, ο Άγιος Ιωάννης, η Αγία Παρασκευή, η Αγία Μαρίνα, μαρτυρούσαν το μέγεθος που είχε το χωριό κάποτε. Στις μέρες μας, μόλις έξι από αυτές τις εκκλησίες λειτουργούν, και μόνο 1-2 φορές το χρόνο λειτουργεί ο ιερέας. Αυτές είναι ο Άγιος Νικόλαος ο καινούργιος, οι Άγιοι Ταξιάρχες, ο Προφήτης Ηλίας, ο Άγιος Ιωάννης, ο Άγιος Αθανάσιος και η Παναγία. Το καλοκαίρι, όταν ανοίγουν σχεδόν όλα τα σπίτια, στις 20 Ιουλίου γίνεται μεγάλο πανηγύρι στο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Το κρασί ρέει άφθονο. Με γλέντι, μουσική, χορό και καλούς μεζέδες οι κάτοικοι της Ράχωβας γεμίζουν με χαρά και ζωή το χωριό. Είναι μια καλή ευκαιρία γι’αυτούς να ξανασμίξουν και να ξαναζήσουν στη γενέτειρά τους.
Το χωριό απλώθηκε στις πλαγιές του βουνού. Σκόρπια από δω κι από κει βλέπουμε σπίτια, που κάποτε ήταν γειτονιές: Ραλέϊκα, Λυμπερέϊκα, Σταυρέϊκα, Σκαρπετέϊκα, Παλαιολογέϊκα, Γουμουργιάνικα, Καληγιώργη, Κάτω Χωριό και Ρουπιάνικα. Τώρα μόνο μία οικογένεια διαμένει μόνιμα στο χωριό, ασχολείται με την κτηνοτροφία και απ’ ότι φαίνεται δεν επηρεάζεται από τη απομόνωσή της. Οι υπόλοιποι κάτοικοι έρχονται εδώ τους θερινούς μήνες, τις γιορτές και τα Σαββατοκύριακα. Κάποια σπίτια υπέστησαν τροποποιήσεις σύμφωνα με τα μοντέρνα πρότυπα της νέας εποχής, τα περισσότερα όμως είναι παραδοσιακά, χτισμένα με πέτρα. Πολλές οικίες είναι εγκαταλελειμμένες, αφημένες στο έλεος του χρόνου και της ερήμωσης. Ελπίζουμε ότι πολλές θα ανακατασκευαστούν και θα δώσουν θαλπωρή και ζεστασιά στους ανθρώπους που θα έρθουν να απολαύσουν τη μαγεία αυτού του τόπου.
Όλο το τοπίο αποπνέει ηρεμία, η ατμόσφαιρα είναι κρυστάλλινη και καθαρή. Όλα σα να σταμάτησαν εδώ, οι ρυθμοί είναι χαμηλοί. Στην ησυχία του τόπου θέλεις να αφεθείς και να λειτουργήσεις σύμφωνα με τους κανόνες και τους ρυθμούς της φύσης. Το βουνό έχει κάποια ξεχωριστή χάρη, που δεν τη συναντάμε στην πεδιάδα ή στις παραλίες. Η Ράχωβα έχει ξηρό υγιεινό κλίμα και πολύ λίγη υγρασία. Το χωριό απολαμβάνει τις ακτίνες του ήλιου όλη μέρα και δε θυμίζει εκείνα τα ορεινά χωριά, που βυθίζονται στη σκιά μόλις κρυφτεί ο ήλιος πίσω από το βουνό. Τα καλοκαίρια στο χωριό είναι δροσερά, οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν περίπου τον Ιούλιο.
Παρατηρείται μεγάλη ηλιοφάνεια και διαύγεια της ατμόσφαιρας. Το φθινόπωρο χαρακτηρίζεται από μεγάλη νέφωση και άφθονες βροχές. Ο χειμώνας είναι δριμύς με πολλές χιονοπτώσεις, αυτός ήταν κι ο λόγος που οι κάτοικοι δεν έμειναν εδώ σχεδόν ποτέ το χειμώνα.
Είναι δύσκολο να μάθουμε το έτος που κατοικήθηκε το χωριό για πρώτη φορά. Είναι πιθανόν οι κάτοικοι να αναζήτησαν την προστασία, που προσέφερε το βουνό και η απομακρυσμένη τοποθεσία του. Τους δύσκολους αιώνες της μεσαιωνικής ιστορίας της Πελοποννήσου, με τις αλλεπάλληλες επιδρομές και τους πολέμους οι κάτοικοι προτίμησαν να ξεφύγουν στα βουνά, αφήνοντας ανήσυχες εύφορες πεδιάδες και την παραλία στους εκάστοτε προνομιούχους. Οι παλιότερες διακριβωμένες μαρτυρίες για την ύπαρξη της Ράχωβας, που έχουμε, ανέρχονται στον 15ο αιώνα[2].
Σχετικά με την προέλευση του τοπωνύμιου υπάρχουν δύο εκδοχές, που συναντάμε στη βιβλιογραφία. Η πρώτη ερμηνεύει ότι το χωριό συστήθηκε «τας ωβάς» στις ράχες του βουνού και από αυτό πήρε την ονομασία του, στη συγκεκριμένη περίπτωση αυτό μπορεί και να ισχύει. Η δεύτερη ερμηνεία μας οδηγεί στη σλαβική προέλευση, στα Σλαβικά το χωριό πολύ πιθανών να ονομαζόταν Ορέχοβο [Орехово] (χωριό ή τόπος με πολλές καρυδιές (ορέχ) από τις οποίες και πήρε την ονομασία του), διόλου απίθανο, γιατί στον τόπο αυτό οι καρυδιές αφθονούν. Αφήνουμε λοιπόν στην κρίση του αναγνώστη να επιλέξει μια από τις εκδοχές.
Στα επακόλουθα άρθρα θα αποτυπώσουμε την πορεία της Ράχωβας ανά τους αιώνες, θα παρακολουθήσουμε τη συμμετοχή της στα μεγάλα γεγονότα, που συντάραξαν την ευρύτερη περιοχή και την Ελλάδα και θα αναφερθούμε με λεπτομέρεια στα πρόσωπα και γεγονότα, που χρήζουν ιδιαίτερης μνείας.
[1] Περισσότερα για τη γένεση και την εξέλιξη των βουνών της Πελοποννήσου, συμπεριλαμβανομένων και των Αροανίων βλέπε άρθρο Δημ. Κισκυρα «Τα βουνά της Πελοποννήσου», Πελοποννησιακή Πρωτοχρονιά, 1960.
[2] Βλέπε άρθρο «Ιστορική ανασκόπηση»
Ειρήνη Γκαβριλιούκ
No comments:
Post a Comment