O πρώτος πρόεδρος του συλλόγου έστειλε ένα συγκινητικό κάλεσμα σε όλους τους συμπατριώτες. Μας καλούσε να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε την ιστορία μας για να αντισταθούμε στην λήθη της που έρχεται όταν σκορπίζονται οι κάτοικοι ενός τόπου. Επίσης μας καλούσε να επισκεφθούμε την παιδική μας ηλικία. Μας υποσχέθηκε μια αισθητική στιγμή όπου η φαντασίωσή μας θα εύρισκε το αντικείμενό της, μια αίσθηση, την ηχώ μιας αίσθησης που είχαμε παιδιά, θα την εξόρυττε από τα νοήματα όπου είναι παγιδευμένη σε επαναλήψεις-κακοφωνίες της καθημερινής ζωής. Μας καλούσε να ανακτήσουμε την χαμένη αίσθηση σε μια μαγική στιγμή που καταργεί τον χρόνο. Σαν να είναι τώρα... Είναι, όπως λέει ο Οδυσέας Ελύτης (Η Μαγεία του Παπαδιαμάντη, Γνώση, Αθήνα 1986)... 'Μια μηχανή με την παλιά σημασία, που, με κάθε κίνηση προς τα πίσω, ξεγράφει την ιστορία, και με κάθε κίνηση προς τα εμπρός, διανοίγει μια παρθένο οδό'. Έτσι θα βάλουμε στο παρελθόν τα φαντάσματα που μας κατατρέχουν, θα βάλουμε τις μνήμες στο παρελθόντα χρόνο, και θα τις κάνουμε αναμνήσεις. Αλλιώς θα περιφερόμαστε εμείς σαν φαντάσματα, άδειοι, χωρίς αισθήσεις και ζωντάνια, όπως είπε ο Απόστολος Παύλος... 'αγάπην δε μη έχω, γέγονο χαλκός ήχων και κύμβαλον αλαλάζον'. Αντί να επαναλαμβάνουμε το παρελθόν χωρίς να το καταλαβαίνουμε, σαν να είναι ακόμα παρόν, το επι-σκεπτόμαστε, το θέτουμε εκεί όπου ανήκει, στην ιστορία, και διαφυλάττουμε τις αναμνήσεις σαν κληρονομιά. Σταχυολογούμε εδώ μερικά αποσπάσματα από το γράμμα του.
"Φίλε Συμπατριώτη, …όπου κι αν βρίσκεσαι…, εκεί που η ζωή σου όρισε κατοικία και κέντρο δράσης σου, ενώ ταυτόχρονα, άμεσα ή απώτερα, έλκεις τη καταγωγή σου από τη Ράχωβα Αχαΐας, τώρα επονομαζόμενη Εξοχή σε σένα στέλνουμε ειλικρινή πατριωτικό χαιρετισμό… Σε κάποια στιγμή, τον παρελθόντα χρόνο, μερικοί νοσταλγοί της Γενέτειρας μαζευτήκαμε και αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε ένα Σύλλογο που να "ξαναθυμηθεί" την ξεχασμένη Ράχωβα. Να "αναστήσει" από τα ερείπια την κάποτε ανθούσα κωμόπολη των 400 οικογενειών και των τριών ενοριών και να ζωντανέψει μνήμες από το Ε Ν Δ Ο Ξ Ο παρελθόν της….
Είναι γνωστό το -γενικό άλλωστε- φαινόμενο της προοδευτικής εγκατάλειψης και ερήμωσης των ορεινών χωριών και κέντρων και η εγκατάσταση των πληθυσμών στους κάμπους και στα παράλια με τα εύφορα εδάφη και το ήπιο κλίμα. Έτσι στο πέρασμα του χρόνου, μετά την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού (που πριν τους υποχρέωνε να ζουν και να αναπτύσσονται μόνον στα ορεινά μέρη) ραχωβίτικες οικογένειες εγκατέλειπαν τη Ράχωβα και εγκαθίσταντο στα παράλια, καθ’ όλο το μήκος της παραλίας από τη Πάτρα μέχρι την Κόρινθο ιδρύοντας ... αποικίες (Ραχωβίτικα, Ελίκη, Καμάρι, Λέχαιον κ.λ.π.).
Όμως η φυγή και εγκατάλειψη αυτή, πέρα από το πάντοτε παρατηρούμενο ποσοστό της αστυφιλίας, ανακόπηκε όταν οι Ραχωβίτες ίδρυσαν την Βαλκουβίνα (σήμερον Άμπελο) με τους αμπελώνες και τους ελαιώνες, δημιουργώντας έτσι διπλοκατοικία (χειμώνα - από Νοέμβριο έως Απρίλιο - στη Βαλκουβίνα, καλοκαίρι -από Απρ-Μάη έως Οκτώβριο στη Ράχωβα), μεταβαίνοντας από τον ένα τόπο στον άλλο για τις ανάγκες των καλλιεργειών τους και δουλεύοντας διπλά με τις διπλές αυτές καλλιέργειες (διπλό θέρο, διπλό τρύγο). Έτσι η Ράχωβα παρέμεινε σπουδαίος σιτοβολώνας, παραγωγός οσπρίων, φρούτων, καρυδιών, κηπευτικών, με σφύζοντα νοικοκυριά, με οικόσιτα αλλά και ελευθέρας βοσκής (στα ονομαστά λιβάδια της)ζώα.
Η κατάσταση όμως αυτή ήλθε και ανατράπηκε στις δεκαετίες '50 και. 60,όταν οι Ραχωβίτες αξιοποιώντας με ποτιστικά και δενδροκαλλιέργειες τις καμπίσιες περιουσίες τους, διαπιστώνοντας την αντιοικονομική εμμονή τους στις ασχολίες τους στο βουνό, και διαβλέποντας το τουριστικό ρεύμα για τις παραλίες, επώλησαν τα νοικοκυριά τους (σπίτια και κτήματα) και έτσι εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην Άμπελο, περιορίσαντες ταυτόχρονα και την οικονομική τους δραστηριότητα στα παράλια (μερικοί Ραχωβίτες διατήρησαν τα σπιτικά τους, αλλά και αυτοί εξαντλούν τις επαγγελματικές τους ασχολίες στην Άμπελο) … Μ' αυτό τον τρόπο λοιπόν … τα σπίτια αυτά ερήμωσαν, οι καλλιέργειες σταμάτησαν και το χωριό εγκαταλείφθηκε.
Έτσι λοιπόν -μ'αυτή την κατάσταση δεδομένη- το να θέλουν κάποιοι να αναστήσουν ένα πεθαμένο όνειρο, πηγαίνοντας αντίθετα στο ρεύμα της εξέλιξης φαντάζουν αθεράπευτα ρομαντικοί Δον Κιχώτες, σαν άλλοι Ιουλιανοί παραβάτες που θέλουν να αναβιώσουν το παρελθόν, καταδικασμένο από αυτή την εξέλιξη… Και άρκεσε μια επίσκεψη, ένα ολιγόωρο προσκύνημα στη Ράχωβα να τους πείσει να ιδρύσουν το Σωματείο..... (ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΕΞΟΧΙΤΩΝ(ΡΑΧΩΒΙΤΟΝ) "Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ").
…Η εικόνα του χωριού δεν ολοκληρώνεται και η ταυτότητά του δεν καθορίζεται πλήρως, εάν δεν αναφερθούμε και στην άλλη του πλευρά,την πλευρά της ιστορίας του…. Όλοι έχουμε ακούσει για την "Σχολή Ραχώβης" των 120 - 130 τότε μαθητών, που ίδρυσε στους πρόποδες της "Σκαλίτσας" και με δικά του έξοδα συντήρησε ο Ραχωβίτης … Ανδρούτσος Σπανός το 1830 …
...Όλοι μας συμφωνούμε στην ανάγκη να αναζητήσουμε τα ονόματα των Ραχωβιτών Οπλαρχηγών και λοιπών Αγωνιστών κατά τον ιερόν Αγώνα της Εθνεγερσίας.
...Όλοι … έχουμε κάποιες σκόρπι¬ες πληροφορίες για τους πέντε από τη Ράχωβα καταγομένους Πατριάρχες…. Πρέπει να ανατρέξουμε στις πηγές (ιστορικές - εκκλησιαστικές) για να ανεύρουμε στοιχεία για τη ζωή και τη δράση την εποχή της τουρκοκρατίας των φωτισμένων αυτών θρησκευτικών ηγετών (σημειώνεται ότι την εποχή εκείνη όλοι οι μορφωμένοι, η πνευματική τάξη, περιβαλλόταν το ιερατικό σχήμα, έτσι ώστε ο κλήρος ν' αποτελέσει την κιβωτό της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού…).
Πνευματικοί ογκόλιθοι και θαρραλέου αγωνιστές της ορθόδοξης πί¬στης με ζήλο, αυταπάρνηση και αυτοθυσία - πέρα από τα ποιμαντικά και κοινωνικά τους καθήκοντα - είχαν αποδυθεί στον άνισον αγώνα κατά του Παπισμού για την προάσπιση των Αγίων Τόπων, της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού και έπαιρναν το δρόμο πεζοί ... για να μεταβούν στη Μόσχα και να ζητήσουν οικονομική βοή¬θεια από τον Ορθόδοξο Τσάρο.
Ο παληός ημικατεστραμμένος ναός του Αγίου Νικολάου (που ίδρυσε το 1706 ο Δοσίθεος Β', Πατριάρχης ιεροσολύμων) με τις ... τοιχογραφίες μας καλεί χωρίς χρονοτριβή να περισώσουμε ότι έχει απομείνει.
....Ένα φωτοτυπημένο χειρόγραφο, που κατά υπολογισμούς πρέπει να έχει γραφεί από κάποιον άγνωστο περιηγητή γύρω στα 1780 μας παρέχει μερικές πληροφορίες. Το φωτοτυπημένο αυτό χειρόγραφο έφθασε σε μας από τους κληρονόμους του Ανδρέα Βαρή (Ελίκη) δια χειρός κ. Κων/νου Σ. Σταυροπούλου (σημειώνεται ότι, πανομοιότυπο φωτοαντίγραφο μας απέστειλε και ο συμπατριώτης κ. Παναγιώτης Πλασσαράς από το Καμάρι Κορινθίας, ο ίδιος δε ο κ. Παν. Πλασσαράς με προθυμία μας απέστειλε και ένα τρισέλιδο αυτοβιογραφικό σημείωμα του Ραχωβίτη Αρχιεπισκόπου Άρτας Γενναδίου Παναγιωτόπουλου ή Παπαν-δρικόπουλου).
Ο άγνωστος ταξιδευτής, που περιγράφει όπως φαίνεται τα ταξί¬δια του στην Ευρώπη, έρχεται στην Ελλάδα, φθάνει στον Ισθμό και, περνώντας για την Πελοπόννησο κάνει από την αρχή μια γενική ανα¬φορά για το Μωρηά σημειώνοντας ότι παρά τα Ορλωφικά η Πελοπόννη¬σος είχε να επιδείξει τότε τρία ακμάζοντα πνευματικά κέντρα: Την Δημητσάνα Αρκαδίας, τα Τρίκαλα Κορινθίας και τη ΡΑΧΩΒΑ ΦΕΛΛΟΗΣ...
Ο περιηγητής προχωρώντας και περιγράφοντας τα κέντρα της Κορινθίας φθάνει στην Αιγείρα και συνεχίζει να ανηφορίζει προς τη Ράχωβα περιγράφοντας τα ενδιάμεσα χωριά. Αναφέρει "Βλοβοκά, Αρφαρά, Σελιάνα, Σινεβρό, Βελλά, άνωθεν δε ταύτης.... (κάποια δυσα¬νάγνωστη λέξη, ίσως πρωτεύουσα) κείται η ποτέ ΠΕΛΛΗΝΗ ΚΩΜΗ η τα νυν Αράχοβα καλουμένη, η ιδίως και κατ' αυτό εμή Γλυκυτάτη Πατρίς (ήταν και αυτός, ο περιηγητής, Ραχωβίτης): Συνεχίζοντας ο συγγραφέας αναφέρεται στις δέκα γειτονιές-γενεές της Ράχωβας (Σταυριά-νικα, Σκαρπετάνικα, Ρουπιάνικα, Κιντιάνικα,Μαλτεζιάνικα, Ταξιαρχά-νικα,Ισπανιάνικα, Δραγατιάνικα (?) Πλασσαριάνικα και "εν τω Κάτω χωρίω τα Βαριάνικα").
Ο συγγραφέας σ' ένα σημείο αναφοράς του στους επώνυμους της Ραχωβίτικης οικογένειας Γαλάνη, αφού αναφέρει τους Παρθένιον Αρχιερέα-Πρόεδρο Παλαιών Πατρών, Αθανάσιον Επίσκοπον Κερνίτσας και Καλαβρύτων,φθάνει στους αδελφούς Παρθενίου και Κανέλλον, για τους οποίους αναφέρει ιδιαίτερα: "Παρθένιος και Κανέλλος, οι αυ-τάδελφοι, Αριστοτελικοί και Πλατωνικοί, φιλόσοφοι της εις άκρον σοφίας εληλακότες... επαιθεύθησαν την Γραμματικήν τέχνην, την ρητορικήν,ποιητικήν και άπαντα τα φιλοσοφικά τε και μαθηματικά μαθήματα και την Θεολογίαν ... κακείθεν εν τη κατά την Πελοπόννησον Τριπολιτσά τη πόλει υποστρέψαντες ανήγειρον εκ βάθρων δι'εξόδων ... αυτών,σχολείον Ελληνικών, εν ω εδίδασκον τοις μαθηταίς ου μόνον την Γραμματικήν,Φιλοσοφίαν τε και Θεολογίαν Τούτων ούτως εχόντων, απήλθεν ο Κανέλλος εις το Πατάβιον (πάδοβα ίσως) και εις άκρον γυμνασθείς την τε Λατινικήν,Ιταλικήν και Γαλλικήν διάλεκτον άπασαν την των νεωτέρων φιλοσοφίαν τε και την Ιατρικήν και Βοτανικήν. Δεν ησύχασε μέχρι τούδε ο Κανέλλος αλλά και τη Αραβικήν, Περσικήν τε και Τουρκικήν διάλεκτον εντελώς επαιδεύθη, και άπαντα σφαιρικά και Γεωγραφικούς πίνακας… και συνέγραψε και βιβλία διάφορα άτινα δια το άωρον του θανάτου αυτού ανέκδοτα έμειναν,μετά δε τον θάνατον αυτού ο Παρθένιος μείνας μόνος,πλέον τον πρότερον ηγωνίζατο..τοσούτον δε διάσημος εγένετο ώστε ο... Σαμουήλ Πατριάρχης Κων/λεως μετεκαλέσατο αυτόν,όστις εξεπλάγει και εθαύμασε. Μετά....υπέστρεψε εις το πολυπόθητον αυτού λύκειον....,ένθα... βιβλιοθήκας εκ πολλών δια διαφόρων διαλέκτων βιβλίων,των πλείω χειρογράφων.... ωργάνωσε και... ακριβών Γεωγραφικών Πινάκων. Ενέγραψε δε και βιβλία διάφορα,φιλολογικά και ιστορικά....
Το σχολείο αυτό με όλα τα ανέκδοτα χειρόγραφα και τους πίνακες κατεστράφει ολοσχερώς από τους Τούρκους (Ωρλωφικά),ο δε Παρθένιος που κατέφυγε στην Ζάκυνθο εφονεύθει…
...Αναφέραμε τους πέντε Πατριάρχες (Γερμανός, Χρύσανθος, Σοφρώ-νιος, Δοσίθεος, Θεοφάνης),που οι βιογραφίες τους περιλαμβάνονται στην Επετηρίδα Καλαβρύτων του 1974, που μας προμήθευσε ο Ραχω-βίτης κ. Αλέξης Πετρόπουλος.
… Αλλά μη βιασθείς να φθάσεις. Σαν βγεις πάνω στα υψώματα σταμάτησε κάπου. Σβήσε τη μηχανή. Άφησε το βλέμμα σου να πλανηθεί στην απεραντοσύνη του ορίζοντα. Πάρε μια βαθειά εισπνοή. Γέμισε τα στήθη σου με το μυρωμένο από έλατο, θυμάρι και αγριολούλουδα των Ραχόβουνων, αγέρι. Κλείσε τα μάτια σου. Αφουγκράσου την απόλυ¬τη σιωπή. Σταμάτα το χρόνο. Νοιώσε την έκσταση της στιγμής. Ζήσε τη φυγή σου. Κλείσε την αιωνιότητα σ'αυτά τα δευτερόλεπτα
Συγχώρα μας φίλε Πατριώτη την κάποια των τελευταίων γραμμών λυρική έξαρση, που οι παιδικές αναμνήσεις και η έντονη νοσταλγία υπαγόρευσαν. Θα αρκούσε όμως για να μας δικαιολογήσεις, μία και μόνη σου στη Ράχωβα διανυκτέρευση, ένας και μόνος σου νυκτερινός ύπνος που θα άρχιζε γαλήνιος με το θεϊκό νανούρισμα τ'αηδονιού, και θα ετελείωνε ανάλαφρος με το καλλικέλαδο εγερτήριο της πέρ¬δικας.
Φίλε συμπατριώτη, η Ράχωβα σε καλεί, η Εξοχή σε περιμένει".
Αθήνα 2-12-1992
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΩΛΟΠΟΥΛΟΣ
No comments:
Post a Comment