Sunday, March 29, 2009

η κεραμίστρια
Ελένη Κανελλοπούλου
με κεραμεικά (φορέματα και όχι μόνο)
εμπνευσμένα από τις
Ελευσίνιες θεότητες,
Δήμητρα και Περσεφόνη
η έκθεση διαρκεί έως τις
25/04/09
και μπορείτε να την
επισκέπτεσθε
από τις 09.00 κάθε πρωί
μέχρι αργά το βράδυ
στο
κυκεών bar-café

Σ.Γκιόκα 2 Ελευσίνα
τηλ: 2105545401

www.cyceon.gr

Tuesday, March 24, 2009

Αγάπη για τις λέξεις


"Είχε τεράστια σημασία για την ανάπτυξη της σκέψης η συνεπής τμηματοποίηση του Ελληνικού αλφαβήτου σε ΣΤΟΙΧΕΙΑ, σε μονές αδιαίρετες ηχητικές μονάδες. Το ηχητικό σχήμα της γλώσσας και του αλφαβήτου της εθεωρήθη ως ένα κοινό συνεκτικό σύστημα με περιορισμένες και αλληλοσυνδεόμενες τυπικές μονάδες. Η έννοια απεδείχθη τόσο πειστική που ο Δημόκριτος και ο μαθητής του Λουκρήτιος, αναζητώντας μια αναλογία που να επιβεβαιώνει τη θεωρία τους για την δόμηση της φύσης από άτομα, παρέθεσαν τα στοιχεία ως τα ελάχιστα συστατικά της ομιλίας".

Roman Jakobson, Linda R. Waugh. The Sound Shape of Language . Mouton de Gruyer. Berlin, New York. 2002. (σελ. 13).

Ορισμένοι στοχαστές υποστηρίζουν ότι η δημοκρατία και η σκέψη αναπτύχθηκε στην Ελλάδα εξ αιτίας του γεγονότος ότι η ελληνική γλώσσα ανακάλυψε το αλφάβητο με τα χωριστά στοιχεία της, τα γράμματα και τις συλλαβές της. Η διαφοροποίηση κάνει τους άπειρους συνδυασμούς μιας σκέψης καθώς και μιας δημοκρατικής Πόλης που αποτελείται από πολλά διαφορετικά άτομα και όχι από Έναν που βλέπει όλους τους άλλους σαν κλώνους του εαυτού του.



















Tuesday, March 17, 2009

Οι νεκρές ή πανάρχαιες λέξεις


Μέσα στις εκκλησιές , τις μέρες αυτές ιδιάιτερα, μεγάλος κλονισμός -για κάθε Έλληνα- οι νεκρές ή πανάρχαιες λέξεις (και οι πτώσεις και οι χρόνοι και οι εγκλίσεις) που αναπηδούν πάνδημες στα χείλη των ζωντανών ανθρώπων. Είτε φωναχτά. Είτε ψυχθισριστά, καθώς ξεφυλλίζουν καθένας τη Σύνοψή του. Μπορεί ακόμα μεγαλύτερος για όσους δεν καταλαβαίνουμε -τους περισσότερους- σε όλες τις λεπτομέρειες το νόημα. Ένας μεγάλος κλονισμός και ένας μεγάλος απολογισμός για το μικρό (σήμερα) γένος των Ελλήνων. Και όλα τα νεκρά τούτα ή τα πανάρχαια, αξεδιάλυτα χωνεμένα με τη ζωντανή ορθόδοξη πίστη μας. Καταστάσεις ανεξήγητες με λόγια.


Ζήσιμος Λορεντζάτος. Collectanea. Αθήνα: Δομός.

Απόσπασμα #1068. σελ. 626

Tuesday, March 10, 2009

Οι Αρμάνοι (Βλάχοι)


Σε πολλά μέρη των Βαλκανίων συναντάμε λατινόφωνους πληθυσμνούς, οι οποίοι στις γλώσσες των γειτονικών λαών είναι γνωστοί ως Βλάχοι, ενώ οι ίδιοι αυτοαποκαλούνται Αρμάνοι. Κοοιτίδα των Αρμάνω από τον ύστερο Μεσαίωνα, είναι η οροσειρά της Πίνδου. Υψηλές πληθυσμιακές στγκεντρώσεις παρουσιάζουν, πέραν των ορεοσειρών της βόρειας Ελλάδας, η νότια Αλβανία, η π.γ. Δημοκρατία της Μακεδονίας, η Ρουμανία, και η Βουλγαρία. Η ανάπτυξη μιας κοινλής αρμανικ΄λης συνείδηδης εμποδίστηκε από το γεγονός ότι οι Αρμάνοι πολιτισμικά βρίσκονταν κοντά στο ελληνόφωνο στοιχείο της νότιας Βαλκανικής, γλωσσικά όμως συγγένευαν στενά με το συμπαγή ρουμανόφωνο πληθυσμό του κάτω ρου του Δούναβη.

Στα νε'οτερα χρόνια, η θέση της ελληνικής ως γλώσσας συνεννόησης στις εμπορικές συναλλαγές της νότιας Βαλκανικήγς, το κύρος της ελληνικής παιδείας και ο ρόλος της Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολής στην Οθωμανική αυτοκρατορία, οδήγησαν ένα μεγάλο αριθμό Αρμάνων στην έκφραση ελληνικής συνείδησης. Πολιτικοί και εθνικοί ανταγωνισμοί του παρελθόντος, που έμειναν γνωστοί στα ελληνικά πολιτικ'α πράγματα ως το "κουτσοβλαχικό ζήτημα", είχαν κρίσιμο αντίκτυπο στη συγκρότηση και την έκφραση της τυατότητας των Αρμάνων. Ο χρόνος που περνα, λειτουργεί υπέρ της αφομοίωσης των Αρμάνων στις πολιτισμικές πλειονότητες των βαλκανικών χωρών. Ένας λαός που χάνεται, μια γλώσσα κι ένας πολιτισμός που εξαφανίζονται.


Thede Kahl (2009) ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΒΛΑΧΩΝ. ΕΘΝΟΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΜΙΑΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ. Μετάφραση; Σ. Μπουλασίκης. Βιβλιόραμα. Αθήνα

Thursday, March 5, 2009

Επενδύουμε στη συνέχεια



Θυμάσαι την ιστορία με το κλαδευτήρι, τον Παύλο και τον παπα-Σωτήρη; Ο Παύλος θα ήταν 10; Του έδωσε ο παπα-Σωτήρης ένα κλαδευτήρι να ανεβεί στην ιτιά που ήταν πίσω από το σπίτι του στην άκρη του κτήματος, κοντά στο ρέμα για να κόψει ξύλα. Τα βρήκε δύσκολα εκεί πάνω. Άρχισε να ζαλίζεται. Άφησε τότε με τρόπο να του πέσει κάτω το κλαδευτήρι. Το κατάλαβε ο παπα-Σωτήρης και του είπε τρυφερά "κατέβα κάτω ρε ζερζεβούλη".

Εκείνη την εποχή δεν διενοείτο κανένα παιδί να θυμώσει με τους γονείς του ή τον παπού του και να διαμαρτυρηθεί γιατί του έδωσαν άδεια να κάνει κάτι που δεν ήταν σε θέση να φέρει σε πέρας γιατί οι ικανότητές του δεν του το επέτρεπαν. Μεγάλη ντροπή ήταν να πεις δεν μπορώ να το κάνω. Τους έδιναν ένα κοππάδι γαλοπούλες και έπρεπε στον ελεύθερο χρόνο του παιχνιδιού να τις βγάζουν στα χωράφια να βοσκήσουν. Αυτές όμως κάθε τόσο ξεσηκώνονταν κι έκοβαν φτερό, και σκαπέταγαν από τα Ρουπιάνικα κάτω στην άκρη του ρέματος. Αυτό το πέταγμα ήταν το π΄ρωτο μάθημα του τι σημαίνει ότι ορισμένα φαινόμενα "ξεπερνούσαν το σημείο επιστροφής" και καατρακυλούσαν "ανεπιστρεπτί", πήγαιναν στον "αγύριστο".

Η χειρότερη όμως επιτίμηση ήταν να σου πουν ότι δεν έχεις προθυμία και φιλότιμο να αναλάβεις μια εργασία και να την φέρεις σε πέρας. Ήταν απλά αυτά που ήταν να γίνουν. Οι άνθρωποι όμως ήταν βαθειά πεπεισμένοι ότι οι δυνάμεις της φύσης ήταν κατ' ουσίαν απρόβλεπτες και δεν έπρεπε κανείς να επεμβαίνει σε αυτές. Οι μαγικές δυνάμεις ήταν ένας τρόπος να εξηγήσουν εκ των υστέρων τα απρόβλεπτα... "δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς".

Απρόβλεπτο ήταν για τον Παύλο το 1969 να συμφωνήσει με την πρόταση που του έγινε να γίνει Νομάρχης Θεσπρωτίας επί χούντας. Είχε μέινει 2 χρόνια εκτός δράσης, πρώην αρχηγός της νεολαίας της ΕΡΕ και υποφήφιος βουλευτής της, 29 χρονών, το 1967. Κάθησε Νομάρχης στη Θεσπρωτία 6 μήνες, πέτυχε απόλυτα να φέρει σε πέρας την αποστολή. Του έδωσαν μετά την Αιτωλοακαρνανία. Κάθεσε εκεί 9 μήνες, και έκανε εξαιρετική δουλειά, όλοι το έλεγαν. Έτσι ο Παπαδόπουλος του είπε να γίνει Υπουργός Εργασίας με την ρητή διαβεβαίωση ότι εντός ολίγου χρόνου, σύντομα, θα ακολουθούσε το μοντέλο της Τουρκίας και θα κήρυττε εκλογές παραδίδοντας την εξουσία σε πολιτικούς, ένας εκ των οποίων όφειλε να είναι ο Παύλος. Ο Παπαδόπουλος βέβαια, ξέρουμε τώρα, άλλαξε γνώμη. Του άρεσε και έμεινε στην εξουσία. Ο Πάυλος μετά από 15 μήνες "έφυγε" από το Υπουργείο. Καλά πρέπει να τα πήγε και εκεί, εκτός των ουσιαστικών θεμάτων που αντιμετώπισε έκανε μια αρχή με φίλους που κρατάνε ακόμα τις σχέσεις τους.
Όλη αυτή η διαδρομή ήταν σε μεγάλο βαθμό θέμα τύχης, η οποία βοηθά τους τολμηρούς. Δεν είναι; Τι να πούμε, δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς; Κάποιος ήξερε την όλη εικόνα; Ήταν όλα προσχεδιασμένα από τους Αμερικανούς να γ'ινουν ακριβώς όπως έγιναν; Δεν μας ικανοποιούν οι θεωρίες συνομμωσίας, απλά μας καθησυχάζουν. Όπως το να βάζεις το δάκτυλο στο στόμα και να φαντάζεσαι ότι έχεις αυτό που σου λείπει εξ ανάγκης.
Πως θα ήταν η Δεξιά αν δεν είχε πάει ο Παύλος με την χούντα; Οι πολιτικοί σαν τα αδέλφια μας διαρκώς μας γοητεύουν και μας απογοητέυουν οικτρά.
Για τον Παύλο όμως το ναι που είπε να γίνει Νομάρχης και μετά Υπουργός ήταν το βήμα που έκανε να ξεπεράσει το σημείο της μη επίστροφής για τη πολιτική του καριέρα.
.........................................................................................................................................................................
Τα πράγματα στον κόσμο είναι συνεχή. Η φύση δεν αγαπά το κενό. Επειδή δεν ξέρουμε πως συνδέονται γι αυτό τα χωρίζουμε σε κατηγορίες. Οι κατηγοροποιήσεις είναι βασικές για την σκέψη. Το θέμα είναι να μη είναι όλα σκόρπια και άναρχα αλλά να έχουν μια τάξη, μια λογική, με νόμους που να μας επιτρέπουν να πιστεύουμε αυτά που ζούμε. Κόσμος στη γλώσσα μας σημαίνει τάξη. Αλλα δεν είναι όλα προβλέψιμα. Μάλλον τα πιο πολλά είναι απροσδόκητα και καταστροφικά.

Μας εκπλήσσουν κάθε τόσο ανεπάντεχα γεγονότα αλλαγές, ξαφνικές στροφές, καταστροφές, έξω, στη φύση, στη κοινωνία, και μέσα μας. Έχουμε παραδείγματα με τα οποία προσπαθούμε να εξηγήσουμε αυτά που συμβαίνουν. Αυτά τα παραδείγματα τα καλούμε χαρακτήρα για τους ανθρώπους, θεσμούς για τις κοινωνίες, νόμους της φύσης για τον κόσμο. Αλλά αυτό που δεν παραδεχόμαστε είναι ότι πολλά γεγονότα είναι εντελώς άγνωστα και μόνο μετά με θεωρίες συνωμισίας προπαθούμε να πέισουμε τους εαυτούς μας ότι πράγματι δεν γινόταν να γίνει αλλιώς. Δεν είναι αλήθεια όμως αυτό. Η αλήθεια είναι ότι τα πιο πολλά σε αυτός τον κόσμο μας είναι παντελώς άγνωστα.


Στην Wikipedia διαβάζουμε:

The Black Swan theory (in Nassim Nicholas Taleb's version) refers to a large-impact, hard-to-predict, and rare event beyond the realm of normal expectations. Unlike the philosophical "black swan problem", the "Black Swan" theory (capitalized) refers only to events of large consequence and their dominant role in history. Black Swan events are a special category of what is called outliers.

Εδώ και εξήντα χρόνια που μελετούμε το φαινόμενα του χάους και συζητάμε με φυσικούς και μαθηματικούς δεν έχουμε καταλάβει τι σημαίνει το "ανεπιστρεπτί". Ποια είναι η στιγμή που ξεπερνούσε το σύστημα το σημείο της κρίσιμης καμπής. Πώς άρχιζε ο κατήφορος χωρίς επιστροφή. Τι έκανε τις γαλοπούλες κάποια στιγμή να σηκώνουν φτερό και να σκορπά το κοπάδι ρίχνοντας στην απόγνωση τους νεαρούς βοσκούς τους.

Πριν εξήντα χρόνια τα ξύλα δεν τα ήθελαν για να ανάψουν το τζάκι και να φτιάξουν μια "ζεστή" σπιτική ατμόσφαιρα. Τα έκοβαν γιατί ήταν ανάγκη, για να μαγειρέψουν το φαγητό και για να ζεσταθούν. Τα έκοβαν με σεβασμό στα δέντρα. Κινδύνευεαν και οι ίδιοι οι ξυλοκόποι. Όταν έπεφταν πραγματικά από αξιώματα καταλάβαιναν τι σήμαινε το "δρυός πεσούσης πας ανήρ ξυλευέται". Όταν έβλεπες ένα πεσμένο κλαδευτήρι στη γη σήμαινε ότι είχε πέσει και αυτός που το κρατούσε.